AMAÇ: Öz bakımını yapamayan hastanın baş ve saçlarının hijyenik bakımını sağlamak.

KAPSAM: Bu talimat baş banyosu uygulama yöntemlerini kapsar.

SORUMLULAR: Bu talimatın uygulanmasından hemşire sorumludur.  

TANIMLAR:

UYARILAR VE ÖNERİLER:

• İşlem hakkında hasta bilgilendirilir ve hastanın kişisel tercihleri belirlenir.
• Hastanın bağımlılık derecesine göre bakıma katılımı sağlanmalıdır.
• İşlem boyunca hastanın mahremiyeti korunmalı ve üşümesi engellenmelidir.
• Bakım sırasında derinin tahriş olması, çizilmesi ve yaralanması önlenmelidir.
• Bakım sırasında kullanılan ürünler (şampuan, losyon vb.) kullanım alanlarına ve hastanın cildine uygun olmalıdır.
• Bakım sonrasında cildin nemli kalması önlenmelidir.
• Hastanın kafa derisinin çizilmemesi ve kişisel korunma amaçlı eldiven giyilir.

ARAÇ VE GEREÇLER:

• Saç havlusu
• Yüz havlusu
• El yakmayacak sıcaklıkta 2 (iki) ayrı kovada su
• Plastik Kova
• Su dökmek için bir kap (maşrapa)
• Baş yıkama muşambası / yıkama seti
• Şampuan veya sabun
• Gözleri kapamak için gazlı bez
• Kulaklar için pamuk tampon
• Tarak ya da saç fırçası
• Pike
• Muşamba ve çarşaf
• Paravan veya yatak arası perde
• Yastık için plastik örtü
• 
  

İŞLEM BASAMAKLARI:

• Hazır saç yıkama boneleri kullanılacağı durumlarda, ürün kullanım talimatı doğrultusunda uygulama yapılmalıdır. Hazır bone olmadığı durumlarda işlem aşağıdaki gibi uygulanmalıdır.

• Eller, işlem öncesi ve işlem sonrası “El Hijyeni Talimatı” na göre yıkanır.
• Malzemeler odaya getirilir, işlem sırasında kolay ulaşılabilecek şekilde yerleştirilir. Hasta mahremiyetini sağlamak için paravan ya da perde çekilir.
• Hastaya, başı ve gövdesi kendimize yakın ve yatakta çapraz yatacak şekilde sırt üstü ya da yan yatış pozisyonu verilir.
• İşlem yapılacak taraftaki yatak kenarları indirilir.
• Hastanın yatak çarşafının ve giysilerinin ıslanmaması için boynunun ve omuzlarının altına muşamba ve çarşaf yerleştirilir.
• Hastanın saç tokası varsa çıkarılır, hastanın kafa derisi ve saçları gözlemlenir.
• Sakıncası yoksa yastık, hastanın başının altından alınır ve üzerine baş havlusu konularak uzak tarafa yerleştirilir. Hasta yastıksız yatamıyorsa yıkama işlemi yastık kaldırılmadan yapılır. Yastık yüzünün üstüne plastik örtü geçirilir.
• Hastanın başı (durumu uygunsa) rulo yapılan pike ile omuz altından desteklenir.
• Gerekiyorsa gözlere gazlı bez, kulaklara pamuk tampon uygulanır.
• Baş yıkama muşambası veya saç yıkama seti hastanın başının altına yerleştirilir, muşambanın alt ucu suyun boşalacağı kovaya yerleştirilir.
• Hastanın saçları ıslatıldıktan sonra şampuan/sabun uygulanır.
• Saç dipleri alın ve şakaklardan başlayarak geriye doğru parmak uçlarıyla masaj yaparak yıkanır. İşlem bir elle yapılırken diğer elle baş arka kısımdan desteklenir.
• Saçlar bol su ile durulanır. Şampuanlama/durulama işlemine saçlar temizleninceye kadar devam edilir.
• Hastanın başının altındaki muşamba alınarak kovanın içine konulur.
• Hastanın başı yastığa konulur, baş havluya sarılır, varsa gözlerdeki gazlı bez, kulaklardaki pamuk tampon çıkartılır.
• Hastanın altına konulan çarşaf ve muşamba kaldırılır.
• Hastanın yüzü, boynu ve omuzları silinip, kurulanır.
• Hastanın saçı taranır ve mümkünse saç kurutma makinesi ile kurutulur.
• Yatak çarşafları değiştirilerek, hastaya uygun pozisyon verilir.
• Hastanın durumuna göre saç, banyoda ayakta veya oturtularak yukarıdaki basamaklara uygun yıkanabilir.
• Kullanılan malzemeler temizlenerek kaldırılır.
• İşlem ve gözlemler “Hemşire Gözlem Formu” na kaydedilir.

İlgili Dokümanlar:

• Hemşire Gözlem Formu
• El Hijyeni Talimatı