• 1. AMAÇ: Doğru/uygun teknikle oksijen uygulayarak komplikasyonları önlemeye yönelik standart bir yöntem belirlemektir.
  2. KAPSAM: Bu talimat oksijen tedavisinin temel prensipleri (güvenlik önlemleri ve enfeksiyon kontrol önlemleri), endikasyonları ile uygulama yöntemleri (nazal kanül, oksijen maskesi, oksijen çadırı ve katater) faaliyetlerini kapsar.
  3. SORUMLULAR: Bu talimatın uygulanmasından hemşire ve hekim sorumludur.
  4. TANIMLAR:
  5. UYARILAR ve ÖNERİLER:
• Temel ilkeler

• Acil durumlarda ve hekimin bulunmadığı durumlarda hemşire oksijen tedavisi  (2-4 lt/dk.) başlatabilir.
• Oksijen tedavisine başlarken önce manometre sonra tüp açılır.
• Oksijen tedavisine başlanırken humidifer her uygulama sonrası boşaltılır, temiz ve kuru bırakılır.
• Uygulamada distile su kullanılır.
• Güvenlik önlemlerine dikkat edilir:

• Tüpler mavi veya gri renkte olup üzerinde Oksijen tanıtıcı yazısı (dolum tarihi, son kullanma tarihi, firması) yazılı olmalıdır (Oksijen tüpü uzunluğu 1-1.5m, genişliği diametresi 20cm olan silindir biçiminde özel tüplerdir. Tüpün içinde % 99 Oksijen , % 1 Azot gazı vardır).
• Tüpler 35 °C geçmeyen oda ısısında ve ısıtıcılara en az 2 m uzaklıkta bulunur.
• Tüpler sarsılmadan ve düşürülmeden dikkatle taşınılır.
• Oksijen inhalasyonu sırasında oksijen tüpleri ocak, ısıtıcılar, elektrik prizleri yanında bulundurulmaz, kibrit ve sigara yakılmaz.
• Tüpler kullanılırken basınca özel manometreli başlık takılır.
• Oksijen tüpleri yavaş ve dikkatli olarak açılır, oksijen çıkış yerinin karşısında durulmaz.
• Oksijen tüplerinin başına tehlikeyi önlemek amacıyla “ATEŞLE YAKLAŞMAYINIZ” levhası asılır.

• Enfeksiyon kontrolü önlemleri alınır;

• Her hasta için ayrı disposable cihaz (kanül, kateter, maske, çadır) kullanılır.
• Disposable olmayanlar uygun dezenfektan ile dezenfekte edilir,
• Cilt kontrolü sık yapılır,
• Oksijen tedavisi alan hastalara mutlaka “Ağız Bakım Talimatına” uygun ağız bakımı yapılır.

• Kateterler 8 saatte bir, nazal kanül 48-72 saatte bir degiştirilir. Oksijen tedavisinin tüm aşamalarında hasta ve ailesine gerekli bilgi verilir.

• 6. ARAÇ ve GEREÇLER:
     
• Uygulama şekline göre; Kateter (yetişkinlerde 12-14 Fr. No. lu Oksijen kateteri), nazal kanül, oksijen maskesi, oksijen çadırı, inkübatör (küvöz) veya oksijen başlığı seçilir.
• Flowmetre
• Humidifer
• Yeteri kadar steril distile su
• Oksijen bağlantı tüpü

• 7. İŞLEM BASAMAKLARI:
     
• İşlem öncesi hasta ve hasta yakınlarına uygulama hakkında bilgi verilir;

• Oksijen inhalasyon sistemini yalnızca hemşire ve hekimin işletebileceği, doz ayarının değiştirilmemesi konusunda,
• Maske, başlık, kateter, kanül, v.s. pozisyonunun değiştirilmemesi gerektiği konusunda,
• Hemşireyi haberdar etmesi gereken durumlar hakkında (Komplikasyonlar, beklenmeyen herhangi bir durum, Oksijen inhalasyon sisteminde olabilecek değişikliklerde) hasta ve yakınları bilgilendirilmelidir.

• Eller “El Hijyeni Talimatı’na uygun yıkanır.
• Araçların uygun bağlantısı yapılır,
• Güvenlik durumu kontrol edilir,
• Enfeksiyon kontrol önlemleri alınır,
• Hastanın solunum yollarının (burun, ağız, trakea) açık olup-olmadığı kontrol edilir,
• “Hastaya Pozisyon Verme Talimatı’’na uygun fowler/ semifowler pozisyonu verilir,
• Humidifer (nemlendirme için) 2/3’ sine kadar steril distile su doldurulur,
• Veriliş yoluna göre nazal kanül veya maskenin yerinde olup-olmadığı kontrol edilir,
• Order edilen oksijen miktarı ayarlaması yapılır,
• Nazal Kanül:

• Hastanın burundan nefes alması istenir,
• Baştan arkaya geçmeli ve sıkıştırılabilir ayarı olan veya hastanın durumuna göre gözlük arkalığı gibi kulağa takılıp sabitlenebilen nazal kanüller tercih edilmelidir,
• Burun tahriş olmuşsa yumuşatıcı pomatlar sürülebilir.

•  Oksijen maskesi:

• Maske hastanın yüzüne tam olarak yerleştirilir,
• Oksijen sızıntısı-olup olmadığı kontrol edilir,
• Hastada boğulma hissi varsa alışıncaya kadar yanında kalınmalıdır,
• Cilt tahriş yönünden gözlenmelidir,
• Oksijen kontrasyonu % 60 ın üzerinde olmamasına dikkat edilmelidir.

• Kateter:

• Genellikle entübe hastalarda tercih edilir ve hekim tarafından takılır.
• Kateter su veya suda eriyebilen bir kayganlaştırıcı ile ıslatılır,
• Burun deliği hafifçe yukarı kaldırılır,
• Zorlamadan nazal kanal boyunca orofarenkse doğru itilir,
• Yerinde olup-olmadığı hastanın ağzından bakarak kontrol edilir,
• Flasterle tespit edilir.
• Doz: %30-50 yoğunlukta oksijen 4-8 lt /dakika olarak verilir.

• Oksijen inhalasyon tedavisi bitiminde humidiferdeki su boşaltılır, temizliği sağlandıktan sonra kuru olarak saklanır,
• O2 manometresi ve oksijen tüpü doluluk miktarı kontrol edilerek bir sonraki kullanım için hazır bırakılır,
• Oksijen inhalasyon süreci bittiğinde tüm disposable malzemeler “Atık Yönetimi Talimatına” uygun olarak atılır,
• Eller “El Hijyeni Talimatı’na uygun yıkanır.
• 3-4 saatlik periyodik gözlemlerindeki tüm bulgular, kateter, sonda değişimi, oksijen konsantrasyon değişimleri, kan gazı değerleri, ağız ve cilt bakımı sonuçları “Hemşire Gözlem Formu”na kaydedilir.        

İlgili Dokümanlar:

• El Hijyeni Talimatı
• Atık Yönetim Talimatı
• Hemşire Gözlem Formu