1. AMAÇ: Bu talimatın amacı, steroid kullanan hastayı kullanım şekli, yan etkileri ve beslenme konusunda
bilgilendirerek komplikasyonları önlemeye yönelik standart bir yöntem belirlemektir.
2. KAPSAM: Bu talimat steroid kullanan hastanın eğitimine yönelik faaliyetleri kapsar.
3. SORUMLULAR: Bu talimatın uygulanmasından hemşire sorumludur.
4. TANIMLAR:
5. UYARILAR VE ÖNERİLER:
6. ARAÇ ve GEREÇLER:
7. İŞLEM BASAMAKLARI:
Eğitimin İçeriği;
• Steroidin Yan Etkileri
✓ Hipertansiyon
✓ Kilo artışı
✓ Ödem
✓ İnfeksiyona eğilim (yüksek ateş, halsizlik)
✓ Diyabet (idrar miktarında artma, susuzluk hissi, bol su içme)
✓ Peptik ülser ve GİS kanamaya eğilim: (Epigastriumda ağrı, yanma, kazınma, dispeptik şikâyetler, epigastrik
ağrıya ek olarak huzursuzluk, iştahsızlık, bulantı, kusma, şişkinlik, erken doyma,
✓ GİS (Gastrointestinal sistem) Kanama Belirtileri: (hematemez, melena, hemotokozya)
✓ Gizli Kanama Belirtileri: (solukluk, dispne, efor kapasitesinde azalma, yorgunluk hissi)
✓ Oral mukozada değişiklikler
✓ Yara iyileşmesinde gecikme
✓ Cilt bütünlüğünün bozulması
✓ Peteşi, akne, ekimoz
✓ Yara iyileşmesinde gecikme
✓ Hipopotasemi Belirtileri: (Uykusuzluk, reflekslerde azalma, abdominal gerginlik, gaz, kardiyak aritmi, EKG
değişikliği, kalp durması, hipotansiyon, paralitik ileus, kas gevşemesi, bulantı-kusma, barsak seslerinin azalması
veya kaybolması, tonüs azalması, adale zayıflığı, paralizi)
✓ Konvülsiyon ve psikoz
✓ Adet düzensizlikleri
✓ Myopati: Omuz, kalça, karın ve ayak kasları zayıfladığından yürüme zorlaşır.
✓ Osteoartroz, osteoporoz belirtileri: (Ağrı, kas gücü kaybı, eklem hareket açıklığının azalması, eklem şişmesi)
✓ Aydede yüzü
✓ Boyun çukurunda yağ birikmesi
✓ Hirsutizm (kıllanma)
✓ Göz içi basıncında artma: (Gözde zonklar tarzda ağrı, kızarıklık)
• İlacın Kullanımı ile İlgili:
✓ İlacın hiçbir zaman birdenbire kesilmemesi, kademeli kesilmesi
✓ Adrenal kriz belirtileri (bulantı kusma, diyare, adele kramplar, halsizlik, karın ağrısı, ateş, siyanoz)
✓ Çocuklarda tek doz verilmesi
✓ Tüm tek doz steroidlerin sabah (06.30 – 08.30)
✓ GİS kanamalarında ilacın kesilmemesi, bu belirtiler olduğunda kuruma başvurması
✓ Adrenal krizde ilacın verilmeye devam edilmesi
✓ Kontrollerini hiç aksatmaması söylenir.
• Beslenme ile ilgili:
✓ Tuz kısıtlamasının gerekliliği (orta ve yüksek dozlarda),
✓ Kan şekeri düzeyine göre uygun diyet alması,
✓ Proteinden ve potasyumdan zengin diyet alması söylenir.