Bağışçının kullandığı ilaçların kendisi genel olarak bağış için engel oluşturmaz. Bununla birlikte ilaç kullanımının sebebinin; bağışçı reddini gerektiren bir hastalığın habercisi olabileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Teratojenik etkisi kanıtlanmış ilaçları kullanan bağışçıların, ilacın farmakokinetik özelliklerine uygun süre boyunca reddedilmelidir. Bağışçısından risk içeren ilaçlar ve ret süreleri aşağıdaki tabloda verilmiştir:
İLAÇ | AÇIKLAMA |
Antibiyotikler | Hastalığın tipine göre değişen sürelerde bağış için engel oluştururlar.Genel olarak tedavinin son dozundan 48 saat sonra kan bağışı alınabilir.Cinsel yolla bulaşan hastalıkların tedavisi için antibiyotik kullanılmışsa 12 ay kan bağışı ertelenir. |
Etretinat (tegison vb) | Psoriasis tedavisinde kullanılan A vitamini türevidir.Çok kuvvetli bir teratojen olduğu için bu ilacı kullananlardan son dozun kullanımını takiben en az 3 yıl süreyle kan bağışı alınmaz. |
Isotiretinoin (accutane vb) | Sentetik vitamin A türevi olan bu ilaç,spesifik olarak akne tedavisi için kullanılan bir ilaçtır.Oldukça kuvvetli teratojenij etkisi vardır.Bu ilacı kullanan bağışçılar son dozun alımından 1 ay sonra kan verebilirler. |
Tretinoin | Topikal kullanımını kan bağışı için engel değildir.Sistemik kullanımı söz konusu ise son dozun alımından itibaren 1 ay kan bağışı ertelenir. |
Kortikosteroidler | Öncelikle kan bağışçısının ilacı kullanma nedeni değerlendirilmelidir.Topikal olarak kullanılan kortikosteroidler,eğer kan alınacak bölgeye uygulanmıyorsa kan bağışı için engel oluşturmazlar.Oral,iv veya im kullanım söz konusu ise tam şifayı takiben ve son dozu izleyen 7 günden sonra kan bağışı kabul edilir.Ancak son 12 ay içinde 6 ay veya daha uzun süre oral,iv veya im kortikosteroid kullanılmış ise tam şifayı takiben ve son dozu izleyen 12 aydan sonra kan bağışı kabul edilebilir. |
Memitazol | Antitiroid ajandır.Tedavi süresince kan bağışı ertelenir. |
Finasterid (propecia,proscar) | Bengin prostat hipertrofisi ve saç çıkartıcı olarak kullanılılan bir ilaçtır.Erkek fetusün dış genital organlarında anomalilere yol açan kuvvetli teratojen bir ilaçtır.İlaç kullanan bağışçılardan son dozun kullanımından 1 ay sonra kan alınabilir. |
Trombosit fonksiyonlarını etkileyen ilaçlar | Bakınız Tablo 2 |
Dudasteride (Avodart vb) | Benign hipertrofisinde kullanılır.Son dozun kullanımından 6 ay sonra kan alınabilir. |
Alınan kandan trombosit süspansiyonu hazırlanacaksa veya trombosit aferezi yapılacak ise kan bağışçısı değerlendirilirken bu ilaçların kullanımı iyi sorgulanmalıdır. Bağıştan önceki 5 gün içinde asetil salisilik asit içeren ilaç içilmemiş olmalıdır.
Tablo2.:Trombositlerin İşlevlerini Etkileyen İlaçlar(etken madde) ve Ret Süreleri | |
Aspirin | 5 gün |
Piroksikam | 5 gün |
Aşılanma ve Temas Durumunda Geçici Ret Süreleri:
AŞILAR | RET SÜRELERİ |
1.Atenue bakteri ve virüs aşıları: | |
BCG,sarı humma,kızamıkçık,kızamık,poliomyelit(oral), | 4 hafta |
kabakulak, canlı atenue,tifo aşısı,canlı atenue kolera aşısı | |
2.Ölü bakteri aşıları: | Kişi iyi ise kabul edilir |
Kolera,tifo,Kapsüler polisakkarid tifo aşısı | |
3.İnaktif virüs aşıları | Kişi iyi ise kabul edilir |
Poliomyelit (enjektabl),influenza | |
4.Toksoid aşılar | Kişi iyi ise kabul edilir |
Difteri,tetanoz | |
5.Diğer aşılar | |
Hepatit A aşısı | Kişi iyi ise temas yok ise kabul edilir. |
Hepatit B aşısı | Aşıya bağlı HBsAg yalancı pozitifliğinden sakınmak için 1 hafta |
Kuduz,kene ensefaliti | Kişi iyi ise kabul edilir.Temas varsa 1 yıl sonra |