1. Amaç
1.1. Prosedürün amacı, sağlık hizmet sunucularında, hastaya doğru tanı konulmasını sağlamak ve test sonuçlarının klinik yararlılığını arttırmak amacı ile tıbbi laboratuvarlardan gereksiz istenen test sayısını azaltıcı faaliyetleri düzenlemektir.
2. Kapsam
2.1. Sağlık hizmet sunucularındaki acil ve yoğun bakım üniteleri dışındaki birimlerden istenen test istemlerini kapsar.
3. Tanımlar
3.1. Test İstemi Uyarı Sistemi: Belirlenen süreler içerisinde klinisyen tarafından yapılabilecek gereksiz test istemini azaltmak amaçlı kullanılan uyarı sistemidir.
3.2. Test İstem Periyodu Listesi: Hastadan bir testin istenmesinden sonra aynı testin yeniden istenebilmesi için önerilen süreyi tanımlayan, Bakanlıkça oluşturulmuş listedir.
4. Akılcı Test İstemi Aşamaları
4.1. Sağlık Bilgi Yönetim Sistemi (SBYS) veya hasta test istemi hizmetini ve sonuçlarını hekime sunmakla yükümlü bilgi yönetim sistemi kapsamındaki test isteme sayfası, her test için bir hastaya ait geçmiş en az son iki test sonucunu klinisyenin tek bir tıklama ile görebilmesine olanak verecek biçimde düzenlenir.
4.2. Klinisyenin bir test için, ek-1'de yer alan “Tıbbi Biyokimya Grubu Akılcı Test İstemi Listesi”ndeki Bakanlıkça belirlenmiş test istem periyodundan daha kısa sürede bir testi istemesi durumunda, ekrana “Test istem periyodu uyarısı! İstediğiniz testin … tarihinde ….. sonucu mevcuttur. İstem’e devam etmek istediğinizden emin misiniz?-Evet/Hayır” uyarısı gelir.
4.3. Klinisyen, “Evet”i seçtiğinde test istemi gerçekleşir, “Hayır”ı seçtiğinde ise test istemi gerçekleşmez.
4.4. Ek-2’de yer alan “Tıbbi Mikrobiyoloji Grubu Akılcı Test İstemi Listesi”ndeki testler için Bakanlıkça, “koşul” başlığı altında, test isteminin hangi durumlarda yapılmasının gerekli olduğu açıklanmış ve test istem periyotları belirlenmiştir. SBYS’de veya hasta test istemi hizmetini ve sonuçlarını hekime sunmakla yükümlü bilgi yönetim sisteminde test istem koşullarına ve periyotlarına göre ilgili testlerin istemleri yapılır.
4.5. Test istem ekranında “Emin misiniz?” uyarısına rağmen yapılmış test istemi olması halinde (örneğin: Estradiol testi için 0-12 gün içerisinde istem yapılması) sağlık hizmet sunucuları tarafından hekim bazında istatistiki kayıt tutulur. İlgili kayıtlar gerektiği durumlarda Bakanlığa tablolama programları tarafından işlenebilir formatta bir elektronik dosya olarak tıbbi laboratuvar birim sorumlusu tarafından bildirilir.
Ek-1. Tıbbi Biyokimya Grubu Akılcı Test İstemi Listesi | |||
No | SUT Kodu | Testin Adı | Test İstem Süresi (Gün) |
1 | 901.940 | Kan üre azotu (BUN) | 1 |
2 | 902.210 | Kreatinin | 1 |
3 | 900.900 | CRP, türbidimetrik | 2 |
4 | 900.901 | CRP, nefelometrik | 2 |
5 | 901.750 | İdrar tetkiki (Strip ile) | 2 |
6 | 901.730 | İdrar mikroskobisi | 2 |
7 | 901.770 | İdrar tetkiki (Tam otomatik tarama amaçlı) | 2 |
8 | 901.780 | İdrar tetkiki (Tam otomatik idrar biyokimyası ve mikroskopisi) | 2 |
9 | 904.120 | Ürik asid | 3 |
10 | 900.950 | Çinko | 7 |
11 | 905.260 | Protein C | 7 |
12 | 905.280 | Protein S | 7 |
13 | 900.590 | Bakır | 7 |
14 | 901.160 | Estradiol | 13 |
15 | 901.280 | FSH | 13 |
16 | 901.580 | HDL kolesterol | 13 |
17 | 902.110 | Kolesterol | 13 |
18 | 902.410 | Lüteinleştiren hormon (LH) | 13 |
19 | 903.210 | Prolaktin | 13 |
20 | 903.470 | Serbest T3 | 13 |
21 | 903.480 | Serbest T4 | 13 |
22 | 904.030 | TSH | 13 |
23 | 903.930 | Total testesteron | 13 |
25 | 903.990 | Trigliserid | 13 |
24 | 901.020 | Demir | 14 |
25 | 901.220 | Ferritin | 28 |
26 | 900.250 | Alfa- feto protein (AFP) | 28 |
27 | 900.810 | CA-125 | 28 |
28 | 907.620 | IgA (Nefelometrik ) | 28 |
29 | 907.621 | IgA (Türbidimetrik) | 28 |
30 | 907.630 | IgG (Nefelometrik ) | 28 |
31 | 907.631 | IgG (Türbidimetrik) | 28 |
32 | 907.640 | IgM (Nefelometrik) | 28 |
33 | 907.641 | IgM (Türbidimetrik) | 28 |
34 | 903.890 | Total IgE | 28 |
35 | 900.820 | CA-15-3 | 28 |
36 | 900.830 | CA-19-9 | 28 |
37 | 903.330 | Renin | 28 |
38 | 900.230 | Aldosteron | 28 |
39 | 900.740 | Büyüme Hormonu | 28 |
40 | 903.250 | Protein elektroforezi (Serum ve vücut sıvıları) | 28 |
41 | 902.030 | Karsinoembriyonik antijen (CEA) | 28 |
42 | 902.980 | Parathormon (PTH) | 28 |
43 | 903.180 | Progesteron | 28 |
44 | 903.220 | Prostat spesifik antijen (PSA) | 28 |
45 | 903.380 | Romatoid faktör (RF) (Türbidimetrik) | 30 |
46 | 903.381 | Romatoid faktör (RF) (Nefelometrik) | 30 |
47 | 901.680 | Homosistein | 30 |
48 | 903.540 | Serum ACE düzeyi | 30 |
49 | 902.340 | Lipoprotein (a) | 42 |
50 | 901.460 | Glikozile hemoglobin (Hb A1C) | 60 |
51 | 900.130 | 25-Hidroksi Vitamin D | 90 |
52 | 904.150 | Vitamin B12 | 365 |
53 | 902.290 | LDL kolesterol | 365 |
54 | 901.240 | Folat | 365 |
55 | 902.280 | LDH izoenzimleri (Elektroforez) | 365 |